Een Beginnerscursus Boekhouden voor Beleggers

In dit artikel gaan we stap voor stap een balans opbouwen. Je gaat zien wat de effecten zijn van inkomsten en uitgaven op het eindvermogen. Voor elke belegger is het noodzakelijk om deze stappen te begrijpen. Dit is namelijk de taal van bedrijven en accountants. Deze taal vertelt je met wat voor soort bedrijf je als belegger te maken hebt en het stelt je in staat om verschillende bedrijven met elkaar te vergelijken. Het is onmogelijk om succesvol te beleggen in aandelen zonder weet te hebben van de onderliggende cijfers. Hoe kun je anders als belegger goede beslissingen maken als je geen idee hebt van wat de marges zijn, de winstgevendheid, schulden en ga zo maar door. Enige basiskennis van boekhouden is dus vereist.
Lees maar wat Warren Buffett, de rijkste belegger ter wereld hierover zegt.

You have to understand accounting and you have to understand the nuances of accounting. It’s the language of business and it’s an imperfect language, but unless you are willing to put in the effort to learn accounting – how to read and interpret financial statements – you really shouldn’t select stocks yourself. – Warren Buffett

Wil je gaan beleggen, maar vind je cijfers en financiële administraties maar saai? Overweeg dan eens te gaan indexbeleggen. Je haalt daarmee zonder al te veel inspanningen een gemiddeld rendement.

Okee, we gaan beginnen. Een bedrijfsbalans geeft de financiële situatie van een bedrijf weer. Net als een persoon heeft een bedrijf ook inkomsten, bezittingen, uitgaven of schulden. In feite komen al deze zaken neer op “what it owns and owes”. Oftewel alles wat het bedrijf bezit en alles wat het aan anderen verschuldigd is.

Alle bezittingen zoals geld op de rekening, gebouwen, machines enz vormen de Assets en alle verplichtingen vormen de Liabilities. Liabilities ontstaan doordat het bedrijf bijvoorbeeld goederen bestelt waarvan de factuur nog niet is betaald, of als er een lening is afgesloten. Alle personen en instanties waar het bedrijf nog iets aan moet betalen noemen we met een mooi woord crediteuren oftewel schuldeisers.

Als het goed is heeft een bedrijf meer bezittingen dan verplichtingen. Dat wat overblijft heet Shareholders Equity, of Equity in het kort. In het Nederlands noemen we dit het eigen vermogen. We kunnen deze relatie weergeven met de volgende vergelijking:

ASSETS = LIABILITIES + EQUITY

In deze formule zie je al de balans terugkomen. Links (Assets) en rechts (Liabilities + Equity). Deze twee helften moeten altijd aan elkaar gelijk zijn, oftewel in balans.

In een balans staan de bezittingen aan de linkerkant. Aan de rechterkant staan alle nog te betalen schulden en verplichtingen van het bedrijf. Equity staat ook aan de rechterkant, omdat dit het deel is dat overblijft en waar aandeelhouders aanspraak op maken. Equity kun je dus zien als het deel van het bedrijf dat toebehoort aan de aandeelhouders. Je kunt bovenstaande vergelijking dus ook herschrijven als:

EQUITY = ASSETS – LIABILITIES

Omdat Equity toebehoort aan de aandeelhouders is het niet vreemd dat aandeelhouders dit deel graag zien toenemen.

We zoomen nog iets verder in op de Equity. Equity bestaat in het algemeen uit Share Capital en Retained Earnings. Share Capital is het kapitaal dat door de aandeelhouders is ingebracht, bijvoorbeeld tijdens de oprichting van het bedrijf. Retained Earnings zijn alle ingehouden winsten. Deze Retained Earnings worden gevormd door Revenues (omzet) minus Expenses (kosten) en Dividends (dividenden). Dit ziet er als volgt uit.

RETAINED EARNINGS = REVENUES – EXPENSES – DIVIDENDS

Deze vergelijking is denk ik wat makkelijker te begrijpen. Het bedrijf maakt omzet en als we alle kosten hier vanaf halen, blijft de nettowinst over. Een bedrijf kan ervoor kiezen om een deel van deze nettowinst als dividend uit te keren aan de aandeelhouders. Het deel dat uiteindelijk overblijft is de ingehouden winst, oftewel de Retained Earnings.

Hieronder is een schema waarin alles nog eens is samengevat.

cursus boekhouden accounting-equation

Het is misschien wat abstract allemaal, maar met een voorbeeld valt alles straks hopelijk snel op z’n plek.

We gaan zo dadelijk een bedrijf opstarten dat we SoftByte BV noemen. Aan de hand van een aantal simpele transacties gaan we stap voor stap de balans van SoftByte opbouwen. In totaal zijn er 10 transacties.

Maar voordat we daarmee beginnen volgt eerst een schema waarin zichtbaar wordt welke componenten allemaal invloed hebben op de Equity.

cursus boekhouden equity-afname-toename

Investeringen van aandeelhouders of een hogere omzet brengen extra geld in het laatje. Dit zorgt voor een toename van de Assets en dus ook van de Equity. Expenses en het betalen van Dividends hebben juist het tegenovergestelde effect.

Okee, met dit in het achterhoofd gaan we beginnen.

Cursus boekhouden

Joep en Lucas kunnen goed programmeren en besluiten voor zichzelf te beginnen. Ze richten een nieuw bedrijf op dat ze SoftByte noemen.

Transactie 1
Op 1 september investeren ze samen €15.000 in het bedrijf. Zowel de Cash als Share Capital nemen daardoor in gelijke mate toe. Dit ziet er als volgt uit.

cursus boekhouden transaction-1

Zoals je ziet zijn beide kanten van de vergelijking gelijk, want Assets = Liabilities + Equity. Alle Assets behoren momenteel toe aan de aandeelhouders, want Share Capital maakt deel uit van de Equity.

Transactie 2
Het is tijd voor wat inkopen. Om te kunnen programmeren zijn er laptops nodig. Er worden 2 MacBooks gekocht voor in totaal € 5.600. Ze betalen de MacBooks meteen via iDeal (Mister Cash in België).

cursus boekhouden transaction-2

Deze keer verandert er alleen iets aan de Assets kant. De hoeveelheid cash neemt af met €5.600 en de splinternieuwe Macbooks komen als Equipment op de balans.

Transactie 3
Joep en Lucas hebben nu beiden een laptop. Ze zijn bijna klaar om van start te gaan, maar eerst willen ze bij Kantoor Supply BV nog wat spullen kopen zoals ordners, pennen, briefpapier, postzegels enz. In totaal bestellen ze voor € 1.600 euro aan spullen. Hiervoor ontvangen ze een factuur die pas over 30 dagen betaald hoeft te worden.

cursus boekhouden transaction-3

De kantoorspullen komen als Supplies op de balans. De totale waarde van de Assets komt hiermee op €16.600. Dit komt overeen met €15.000 voor de aandeelhouders en €1.600 dat Kantoor Supply BV nog tegoed heeft.

Transactie 4
Nu zijn ze klaar om te beginnen. De eerste opdracht bestaat uit wat aanpassingen aan een website. Hiervoor rekenen ze €1.200. De opdrachtgever is tevreden en betaalt meteen het bedrag.

cursus boekhouden transaction-4

Hiermee hebben ze hun eerste omzet geboekt. Deze staat als Revenue aan de rechterkant onder Equity. Omdat ze meteen geld hebben ontvangen is de hoeveelheid Cash met hetzelfde bedrag toegenomen. Zo blijven beide zijden mooi in balans.

Transactie 5
SoftByte is pas opgericht en het bedrijf is nog niet erg bekend bij mensen. Joep en Lucas besluiten daarom wat reclame te maken in een landelijke krant. Hiervoor ontvangen ze een factuur van €250. Ook deze factuur hoeft pas over 30 dagen betaald te worden.

cursus boekhouden transaction-5

Dit keer verandert er alleen iets aan de rechterkant van de balans. De nog te betalen factuur aan de krant komt onder Accounts Payable. De Retained Earnings nemen door de gemaakte kosten af met €250.

Transactie 6
Het adverteren was een slim idee, want de gemeente Rotterdam neemt contact op met SoftByte. Ze hebben een grote opdracht voor een nieuw online platform voor alle inwoners van Rotterdam. Als het werk af is sturen Joep en Lucas een factuur van €3.500. De gemeente betaalt alvast €1.500. De overige €2.000 zal later worden betaald. De nieuwe balans ziet er als volgt uit.

transaction-6

De hoeveelheid Cash neemt toe met €1.500. Het restant dat nog ontvangen moet worden komt onder Accounts Receivable te staan. De Revenues nemen daarin wel met de volle €3.500 toe, omdat de omzet al is gemaakt. Het maakt in het boekhouden niet uit of deze omzet al wel of niet is betaald.

Transactie 7
Met het verstrijken van de tijd komen er ook wat meer kosten, zoals de huur van het pand en salaris voor de telefoniste. De totale kosten komen op €1.700.

cursus boekhouden transaction-7

Deze kosten worden direct via de bank betaald. De hoeveelheid Cash neemt hierdoor af met €1.700.

Transactie 8
Er stonden nog een aantal uitstaande facturen die door SoftByte betaald moesten worden. Met de grote factuur van €1.600 besluiten Joep en Lucas nog even te wachten, maar de €250 voor het adverteren wordt alvast betaald.

cursus boekhouden transaction-8

De 250 euro wordt in mindering gebracht op Accounts Payable. De Equity blijft zoals die was. Ook al gaat het hier om kosten die betaald worden, deze kosten waren al in de Equity verwerkt tijdens transactie 5.

Transactie 9
Ook de gemeente Rotterdam besluit het restant van de nog uitstaande factuur te betalen. SoftByte ontvangt het laatste deel waardoor er geen nog te ontvangen betalingen meer zijn.

cursus boekhouden transaction-9

Net als in het vorige voorbeeld verandert ook dit keer de Equity niet, omdat deze omzet al tijdens transactie 6 is verwerkt.

Transactie 10
We zijn aangekomen bij de laatste transactie. SoftByte heeft goed gedraaid en daarom wordt €1.300 dividend aan de aandeelhouders uitgekeerd. Joep en Lucas ontvangen beiden €650 euro.

cursus boekhouden transaction-10

De Retained Earnings nemen af, doordat een deel van het netto inkomen (Revenues – Expenses) als dividend is uitgekeerd. Ook de Assets nemen af doordat er door de uitbetaling minder geld op de bankrekening staat. Beide zijden van de vergelijking blijven zoals je ziet perfect in balans.

Conclusie
Misschien heb je het gevoel alsof je een grote legpuzzel aan het maken bent, maar na een beetje oefenen zul je merken dat alles heel logisch in elkaar past.

Uit het bovenstaande voorbeeld kunnen we ook bepalen wat het netto inkomen van SoftByte is geweest. Namelijk Revenues – Expenses. Het netto inkomen komt uit op €4.700 – €1.950 = €2.750. Doordat er €1.300 euro dividend is uitgekeerd zijn de Retained Earnings (ingehouden winsten) €2.750 – €1.300 = €1.450. Dit deel van de winst blijft dus in het bedrijf.

Een bedrijf presenteert normaal gesproken regelmatig een aantal financiële overzichten. Dit zijn de Income Statement, de Balance Sheet en de Cash Flow Statement. Deze overzichten bevatten nog meer gedetailleerde informatie. Op het Income Statement vind je onder andere de Revenues en Expenses. Het uitbetaalde dividend vind je terug op de Cash Flow statement. De Assets, Liabilities en Equity, waaronder Share Capital en Retained Earnings, vind je terug op de Balance Sheet.

Tot zover de beginnerscursus boekhouden.

Heb je interesse in beleggen en vind je bovenstaande uitleg interessant? Download dan eens gratis het boekje Jaarverslagen- zo spot je de beste bedrijven. Hierin vind je nog meer informatie en uitleg over deze financiële overzichten. Ook lees je in welke cijfers Warren Buffett geïnteresseerd is en wat goede bedrijven met elkaar gemeen hebben.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Back to top ▴